Cách xác định một nguồn sáng trên bầu trời
Bạn có từng bao giờ ngắm nhìn bầu trời rồi không biết được nguồn sáng bỗng xuất hiện ở đằng kia là gì không? Có lẽ đây là một trong những câu hỏi phổ biến nhất của những người quan sát bầu trời, và biểu đồ sau đây có thể sẽ giúp được bạn trong tương lai.
Hãy nhìn vào nguồn sáng mà bạn đang thắc mắc, nó có di chuyển hay nhấp nháy không và bạn có sống gần một thành phố không? Nếu có thì đó là một máy bay. Ngày nay, phi cơ rất nhiều và rất ít ngôi sao hay các vệ tinh có thể sáng đủ để quan sát được trong một thành phố.
Nếu không nhấp nháy hay di chuyển và bạn sống xa thành phố, thì ánh sáng đó có thể là một hành tinh. Sao Kim là hành tinh sáng nhất trên bầu trời, nó thường không nằm quá cao và chỉ xuất hiện vào buổi chiều tối hoặc sáng sớm. Sao Mộc đứng thì nhì, nó có ánh sáng vàng trắng và xuất hiện lâu đến hằng tháng.
Sao Hỏa với ánh sáng màu đỏ cam đặc trưng, không quá khó để nhận biết. Sao Thủy thì rất mờ nhạt và chỉ nằm thấp gần chân trời vào hoàng hôn hay bình minh một khoảng thời gian nào đó trong năm. Nói chung, để biết được cụ thể những hành tinh hiện đang có mặt trên bầu trời thì bạn có thể sử dụng bản đồ sao điện tử hoặc hỏi trực tiếp qua tin nhắn đến Ftvh - Vũ trụ trong tầm tay.
Đôi khi, sự di chuyển của một chiếc máy bay ở xa khiến bạn lầm tưởng đó là một hành tinh, bởi nó rất sáng và bay chậm đến nỗi dường như không chuyển động (do ở xa), nhưng bạn cứ tiếp tục quan sát khoảng vài phút sẽ nhận thấy được sự chuyển động của nó và xác định được đó là một phi cơ.
Biểu đồ này có thể giúp bạn xác định được nguồn ánh sáng bất chợt nào đó trên bầu trời. Tuy nhiên, nếu bạn có kinh nghiệm lâu năm trong việc quan sát bầu trời, bạn sẽ dễ dàng nhận biết được và không quá băn khoăn liệu đó có phải là UFO hay không.
Chú thích:
• Bolide: Một sao băng cực kỳ sáng, phát nổ rực rỡ trên bầu trời. Độ sáng biểu kiến lớn hơn hoặc bằng âm 14, nghĩa là sáng tương đương gấp hai lần Mặt Trăng hoặc sáng hơn. Tiếng Hán dịch là "hỏa lưu tinh" (火流星), từ "lưu" nghĩa là dòng chảy, ý chỉ vệt sáng còn lại trên bầu trời sau khi nó xuất hiện.
• Fireball: Một sao băng sáng hơn các hành tinh với độ sáng biểu kiến lớn hơn hoặc bằng âm 4. Tiếng Hán dịch là "lưu tinh" (流星). Đây là một thuật ngữ chính thức được dùng bởi Hiệp hội Thiên văn Quốc tế (IAU), trong khi bolide thì không mà chỉ được hiểu là một sao băng sáng hơn fireball và có phát nổ.
 |
| Các để xác định một nguồn sáng trên bầu trời. Đồ họa: HK (The League of Lost Causes). Chuyển ngữ: Ftvh - Vũ trụ trong tầm tay. |
Hãy nhìn vào nguồn sáng mà bạn đang thắc mắc, nó có di chuyển hay nhấp nháy không và bạn có sống gần một thành phố không? Nếu có thì đó là một máy bay. Ngày nay, phi cơ rất nhiều và rất ít ngôi sao hay các vệ tinh có thể sáng đủ để quan sát được trong một thành phố.
Nếu không nhấp nháy hay di chuyển và bạn sống xa thành phố, thì ánh sáng đó có thể là một hành tinh. Sao Kim là hành tinh sáng nhất trên bầu trời, nó thường không nằm quá cao và chỉ xuất hiện vào buổi chiều tối hoặc sáng sớm. Sao Mộc đứng thì nhì, nó có ánh sáng vàng trắng và xuất hiện lâu đến hằng tháng.
Sao Hỏa với ánh sáng màu đỏ cam đặc trưng, không quá khó để nhận biết. Sao Thủy thì rất mờ nhạt và chỉ nằm thấp gần chân trời vào hoàng hôn hay bình minh một khoảng thời gian nào đó trong năm. Nói chung, để biết được cụ thể những hành tinh hiện đang có mặt trên bầu trời thì bạn có thể sử dụng bản đồ sao điện tử hoặc hỏi trực tiếp qua tin nhắn đến Ftvh - Vũ trụ trong tầm tay.
Đôi khi, sự di chuyển của một chiếc máy bay ở xa khiến bạn lầm tưởng đó là một hành tinh, bởi nó rất sáng và bay chậm đến nỗi dường như không chuyển động (do ở xa), nhưng bạn cứ tiếp tục quan sát khoảng vài phút sẽ nhận thấy được sự chuyển động của nó và xác định được đó là một phi cơ.
Biểu đồ này có thể giúp bạn xác định được nguồn ánh sáng bất chợt nào đó trên bầu trời. Tuy nhiên, nếu bạn có kinh nghiệm lâu năm trong việc quan sát bầu trời, bạn sẽ dễ dàng nhận biết được và không quá băn khoăn liệu đó có phải là UFO hay không.
Chú thích:
• Bolide: Một sao băng cực kỳ sáng, phát nổ rực rỡ trên bầu trời. Độ sáng biểu kiến lớn hơn hoặc bằng âm 14, nghĩa là sáng tương đương gấp hai lần Mặt Trăng hoặc sáng hơn. Tiếng Hán dịch là "hỏa lưu tinh" (火流星), từ "lưu" nghĩa là dòng chảy, ý chỉ vệt sáng còn lại trên bầu trời sau khi nó xuất hiện.
• Fireball: Một sao băng sáng hơn các hành tinh với độ sáng biểu kiến lớn hơn hoặc bằng âm 4. Tiếng Hán dịch là "lưu tinh" (流星). Đây là một thuật ngữ chính thức được dùng bởi Hiệp hội Thiên văn Quốc tế (IAU), trong khi bolide thì không mà chỉ được hiểu là một sao băng sáng hơn fireball và có phát nổ.
• Trạm Không gian Quốc tế (ISS) hay các vệ tinh thì sáng và di chuyển khá chậm, chúng không nhanh như sao băng và cũng không quá chậm như những chiếc máy bay ở xa. Nếu chụp ảnh phơi sáng, chúng sẽ là một đường sáng liên tục còn máy bay ở gần sẽ là một đường sáng có đứt khúc. Bạn có thể xác định rõ hơn đó có phải là ISS hay không, bằng cách sử dụng các công cụ theo dõi ISS.
• Ở một số vùng gần cảng sông hay cảng biển, những đèn cột tàu (những bóng đèn led gắn ở đỉnh cao nhất của tàu thuyền) thường xuất hiện trong đêm và nằm thấp gần chân trời, dễ gây nhầm lẫn với những hành tinh xuất hiện ở đó.
Tuấn Anh chuyển ngữ và chú thích
theo APOD
