Hãy quan sát Lục giác mùa đông dù bây giờ vẫn chưa là mùa đông

Đêm nay bạn sẽ được coi trước bầu trời mùa đông. Bạn hãy dậy sớm trước khi Mặt Trời mọc và bầu trời bạn thấy sẽ giống như bầu trời vào buổi tối của những đêm mùa đông. Chòm sao Lạp Hộ (Orion) mọc cao ở hướng đông nam trong khi chòm sao Song Tử (Gemini) thì ở bên trái của Lạp Hộ, ngôi sao sáng Thiên Lang (Sirius) của chòm sao Đại Khuyển (Canis Major) tỏa sáng bên trái dưới của chàng thợ săn Lạp Hộ và Sao Mộc thì tỏa sáng gần hai ngôi sao Castor và Pollux - tượng trưng là hai cái đầu của anh em sanh đôi Gemini. Và từ giờ cho tới tháng hai năm sau, Sao Mộc vẫn nằm ở đó.

Bầu trời hướng đông lúc 3 giờ rưỡi sáng ngày 11/9/2014. Bạn hãy dậy sớm trước khi Mặt Trời mọc và bầu trời bạn thấy sẽ giống như bầu trời vào buổi tối của những đêm mùa đông, những chòm sao và thiên thể quen thuộc của bầu trời mùa đông đã sẵn sàng cho bạn chiêm ngưỡng.

Lưu ý rằng Lục giác mùa đông không phải là một chòm sao, nó chỉ là nhóm sao (asterism) được tạo nên từ 7 ngôi sao sáng của 6 chòm sao xung quanh gần đó. Bẩy ngôi sao này bao gồm ngôi sao sáng nhất bầu trời đêm Thiên Lang (Sirius) từ chòm sao Đại Khuyển (Canis Major), sao Procyon trong chòm sao Tiểu Khuyển (Canis Minor), sao Pollux và Castor của chòm sao Song Tử (Gemini), sao Capella thuộc chòm sao Ngự Phu (Auriga), sao Aldebaran của chòm sao Kim Ngưu (Taurus) và cuối cùng là sao Rigel đến từ chòm sao Lạp Hộ (Orion).

Những chòm sao mùa đông. Tác giả : Phillip Chee.

Ngoài ra, nếu bạn quan sát được Lục giác mùa đông thì bạn không thể nào bỏ qua Tam giác mùa đông. Tam giác mùa đông được tạo nên bởi 3 ngôi sao sáng : ngôi sao Thiên Lang (Sirius) của chòm sao Đại Khuyển (Canis Major) - tượng trưng cho vòng đeo cổ của chú chó săn này, ngôi sao Procyon của chòm sao Tiểu Khuyển (Canis Minor), cùng ngôi sao sáng thứ 10 trên bầu trời thuộc chòm sao Lạp Hộ (Orion) là sao Betelgeuse màu cam - tượng trưng cho vai phải của chàng thợ săn. Bộ ba thiên thể tạo nên tam giác này cũng không phải là một chòm sao (constellation) mà chúng là một nhóm sao (asterism), tức là chúng có hình dạng dễ nhận biết nhưng không phải là một chòm chính thức. Nhóm sao nổi tiếng nhất là nhóm sao Bắc Đẩu - chúng là 7 ngôi sao sáng nhất của chòm sao Ursa Major (Đại Hùng), còn nhiều nhóm sao khác như Tam giác mùa hè hay Lục giác mùa đông, ...

Tam giác mùa đông và Mặt Trăng bởi Stefano De Rosa. Xem trên trang của tác giả.

Bạn có thể xem bầu trời trong tuần từ 7/9 tới 13/9 tại bài viết nầy.
Bạn cũng có thể xem thêm bài viết về Lục giác mùa đông ở đây.

Anh Tuấn Nguyễn dịch từ SkyAndTelescope và Astronomy.com