Quan sát ba tiểu hành tinh trên bầu trời tháng 8 năm 2013
Bạn đã bao giờ quan sát được một tiểu hành tinh ? Chúng là những tảng đá bên ngoài không gian với kích thước nhỏ nhưng rất nhiều nhà quan sát nghiệp dư đã từng nhìn thấy chúng ít nhất là một lần. Vài tuần tới đây, bầu trời sẽ dành tặng cho bạn - là những nhà quan sát bầu trời - cơ hội để quan sát ba tiểu hành tinh.
Vài tuần nữa đây bạn sẽ có cơ hội quan sát ba tiểu hành tinh : Juno, Flora và Iris trên bầu trời đêm. Những tiểu hành tinh này là ba trong số tám tiểu hành tinh đầu tiên được phát hiện. Juno là tiểu hành tinh thứ ba được phát hiện, nó được tìm ra vào năm 1804 ngay sau khi tìm ra tiểu hành tinh lớn nhất Ceres vào năm 1801 và tiểu hành tinh Pallas vào năm 1802. Tiểu hành tinh Juno được phát hiện bởi nhà thiên văn người Đức Karl Ludwig Harding và được đặt tên là Juno theo tên của Nữ thần La Mã tối cao nhất.
Hiện nay, Juno đang nằm ở phía tây chòm sao Aquarius (Bảo Bình) với độ sáng biểu kiến là 8,6. Juno quá mờ nhạt để có thể quan sát bằng mắt thường nhưng chúng ta vẫn có thể quan sát được nó thông qua ống nhòm hay chiếc kính thiên văn nhỏ. Khi quan sát bằng kính thiên văn nghiệp dư, nó cũng quá nhỏ nên ta nhìn thấy nó cũng như là những ngôi sao.
Trước đây việc phát hiện ra những tiểu hành tinh này thì khá tình cờ. Năm 1846, nhà thiên văn học người Anh John Russell Hind quyết định thay đổi kiểu phát hiện tình cờ đó bằng việc hệ thống hóa các tiểu hành tinh trên bầu trời, ông sử dụng Bản đồ sao Berlin vừa được xuất bản và ông vẽ các thiên thể trên mặt phẳng hoàng đạo, bổ sung thêm những ngôi sao mờ nhạt. Ông được trao giải thưởng vào năm tiếp theo vì đã khám phá ra hai tiểu hành tinh mới, tiểu hành tinh Iris vào ngày 13/8 và tiểu hành tinh Flora vào ngày 18/10.
Iris là tên của Nữ thần Cầu vồng trong Thần thoại Hy Lạp và Flora là tên của Nữ thần La Mã về thế giới loài hoa. Juno là tiểu hành tinh to lớn nhất trong ba tiểu hành tinh này với đường kính 233 km và Flora là nhỏ nhất trong số chúng với đường kính chỉ 128 km còn Iris thì có đường kính 200 km.
Kính viễn vọng Hooker ở núi Wilson đã chụp ảnh tiểu hành tinh Juno và mô phỏng lại nó là một tiểu hành tinh có hình dạng như là một củ khoai tây với một miệng núi lửa rất lớn trên bề mặt.
Hiện tại, Iris đang ở giữa chòm sao Bảo Bình với độ sáng biểu kiến là 7,6 - làm cho nó là tiểu hành tinh sáng nhất trong số ba tiểu hành tinh trên bầu trời và Flora đang ở chòm sao Sagittarius (Cung Thủ) với độ sáng biểu kiến là 8,6. Iris nằm về phía nam so với cụm sao cầu Messier 2, Juno ở phía bắc Messier 72 và Messier 73, còn Flora thì về phía tây của cụm sao cầu Messier 75.
 |
| Quan sát ba tiểu hành tinh trên bầu trời tháng 8 năm 2013. Hình minh họa bởi phần mềm Starry Night. |
Hiện nay, Juno đang nằm ở phía tây chòm sao Aquarius (Bảo Bình) với độ sáng biểu kiến là 8,6. Juno quá mờ nhạt để có thể quan sát bằng mắt thường nhưng chúng ta vẫn có thể quan sát được nó thông qua ống nhòm hay chiếc kính thiên văn nhỏ. Khi quan sát bằng kính thiên văn nghiệp dư, nó cũng quá nhỏ nên ta nhìn thấy nó cũng như là những ngôi sao.
Trước đây việc phát hiện ra những tiểu hành tinh này thì khá tình cờ. Năm 1846, nhà thiên văn học người Anh John Russell Hind quyết định thay đổi kiểu phát hiện tình cờ đó bằng việc hệ thống hóa các tiểu hành tinh trên bầu trời, ông sử dụng Bản đồ sao Berlin vừa được xuất bản và ông vẽ các thiên thể trên mặt phẳng hoàng đạo, bổ sung thêm những ngôi sao mờ nhạt. Ông được trao giải thưởng vào năm tiếp theo vì đã khám phá ra hai tiểu hành tinh mới, tiểu hành tinh Iris vào ngày 13/8 và tiểu hành tinh Flora vào ngày 18/10.
Iris là tên của Nữ thần Cầu vồng trong Thần thoại Hy Lạp và Flora là tên của Nữ thần La Mã về thế giới loài hoa. Juno là tiểu hành tinh to lớn nhất trong ba tiểu hành tinh này với đường kính 233 km và Flora là nhỏ nhất trong số chúng với đường kính chỉ 128 km còn Iris thì có đường kính 200 km.
Kính viễn vọng Hooker ở núi Wilson đã chụp ảnh tiểu hành tinh Juno và mô phỏng lại nó là một tiểu hành tinh có hình dạng như là một củ khoai tây với một miệng núi lửa rất lớn trên bề mặt.
Hiện tại, Iris đang ở giữa chòm sao Bảo Bình với độ sáng biểu kiến là 7,6 - làm cho nó là tiểu hành tinh sáng nhất trong số ba tiểu hành tinh trên bầu trời và Flora đang ở chòm sao Sagittarius (Cung Thủ) với độ sáng biểu kiến là 8,6. Iris nằm về phía nam so với cụm sao cầu Messier 2, Juno ở phía bắc Messier 72 và Messier 73, còn Flora thì về phía tây của cụm sao cầu Messier 75.
Anh Tuấn Nguyễn theo Space.com/Starry Night Education
