Tại sao chúng ta vẫn mãi tìm kiếm về một nền văn minh ngoài địa cầu?

Công cuộc tìm kiếm sự sống ở các hành tinh đâu đó ngoài kia vẫn được tiếp diễn ngày đêm, nhưng đến khi nào thì việc này mới có kết quả, hay chúng ta là những kẻ cô độc nhất vũ trụ này?

Trong vòng chưa đầy một giờ, quyết định đã được đưa ra. Đó là vào ngày 2 tháng 12 năm 2017, khi Avi Loeb – một giáo sư thiên văn học tại Đại học Harvard, cùng Yuri Milner – một tỷ phú người Nga, cùng nhau ngồi lại và bắt đầu dự án Breakthrough Listen săn tìm người ngoài hành tinh trị giá 100 triệu USD.

Milner đã mời Loeb về làm cố vấn chuyên môn cho dự án. Họ đến tư gia của ngài tỷ phú ở Palo Alto và vạch ra nhiều đặc điểm kỳ lạ về một thiên thể trong môi trường liên sao: sao chổi 'Oumuamua.

Đó là vị khách đầu tiên đến từ bên ngoài Hệ Mặt Trời, một khối đá thon dài thanh mảnh còn ở trạng thái sơ khai nhất, một tảng đá không gian với hình dạng rất kỳ lạ. Nhưng họ không nghĩ như vậy, họ cho rằng 'Oumuamua khác nhiều hơn thế.

Tỷ phú Yuri Milner - người sáng lập chương trình Breakthrough Listen cùng nhà vật lý lý thuyết Stephen Hawking, nhà vũ trụ học và vật lý thiên văn Lord Martin Rees, Chủ tịch danh dự Viện nghiên cứu SETI Frank Drake, Giám đốc sáng tạo của chương trình Thông điệp Liên sao thuộc sứ mệnh tàu Voyager của NASA Ann Druyan, cùng Giáo sư thiên văn học tại Đại học California Geoff Marcy, tham gia buổi họp báo về chương trình vào ngày 20 tháng 7 năm 2015. Hình ảnh: Getty Images for Breakthrough Initiatives.

Mười một ngày sau đó, Breakthrough Listen đã sử dụng kính viễn vọng lớn nhất thế giới có thể điều khiển được ở Green Bank, bang West Virginia, để quét vùng trời rộng 400 mét nhằm tìm kiếm dấu hiệu của một tàu vũ trụ bất chợt lướt qua.

Đó là một buổi quan sát dài hơi. Sau 10 giờ ngắm nhìn bầu trời qua kính viễn vọng – chiếc kính này vốn có thể phát hiện được một tín hiệu nhỏ như tín hiệu điện thoại di động ở khoảng cách nằm xa gấp đôi Mặt Trời – vẫn không tìm thấy bằng chứng gì để cho thấy 'Oumuamua là công trình của một nền văn minh xa lạ.

Qua mọi phương diện, đó là một hòn đá với băng giá và bụi bẩn, tối màu và có kích cỡ lớn, đi vào Hệ Mặt Trời chúng ta từ một nơi xa xôi sâu thẳm ngoài kia. Dẫu cho cuộc tìm kiếm này không thu được kết quả gì cả, nhưng ta cũng dễ dàng thấy được một việc: những cuộc săn lùng táo bạo đều được thực hiện bởi tư nhân chứ không phải những cơ quan vũ trụ quốc gia.

Kính thiên văn Green Bank ở Green Bank, bang West Virginia, Hoa Kỳ là một trong những kính thiên văn vô tuyến được sử dụng trong dự án Breakthrough Listen. Hình ảnh: Geremia at English Wikipedia.

Câu chuyện trên đây không phải là thí dụ duy nhất. Hồi đầu tuần vừa rồi, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ xác nhận đã tiến hành một chương trình điều tra về các vật thể bay không xác định (UFO) từ năm 2007, nhưng giảm dần ngân sách qua các năm để ưu tiên cho những chương trình cấp bách hơn.

Luis Elizondo, một nhân viên tình báo của quân đội, làm việc ở Chương trình Xác định Các mối đe dọa Từ Không gian, đã nghỉ việc hồi tháng 10 để nhận lời mời tham gia trong một dự án của tư nhân nhằm tiếp tục công việc của mình trong lĩnh vực này.

Trong tất cả các phương pháp để tìm kiếm sự sống ở một hành tinh khác, thì bắt gặp những UFO là cách thức đáng tin cậy nhất, theo suy nghĩ của nhiều người. Rất ít nhà khoa học dám đặt cược sẽ tìm thấy những dạng vi khuẩn ở đâu đó ngoài Trái Đất, ít nhất là trong Hệ Mặt Trời này.

Monica Grady với bộ sưu tập thiên thạch của mình tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Luân Đôn, cho biết: “Tôi nhận được nhiều thư gởi từ mọi người, họ cho biết sẽ không mong đợi đi đến tận cùng của các đại dương trên Enceladus hay các mạnh nước phun trên những vệ tinh của Sao Thổ để tìm thấy gì đó.”

Andrew Siemion, người đứng đầu dự án Breakthrough Listen đặt tại Trung tâm Nghiên cứu về Nền văn minh ngoài địa cầu thuộc Phòng nghiên cứu Berkeley ở California, tỏ ra ngoài nghi về việc các UFO đã đến Trái Đất.

“Tất cả các nhà thiên văn trên thế giới đều dành gần như trọn vẹn cuộc đời của họ để ngước nhìn lên bầu trời bằng tất cả các thiết bị quan sát mà họ có, nhưng vấn đề là chúng ta làm việc độc lập với nhau. Mặc dù vẫn chưa có ai chụp được những hình ảnh đáng tin nào về những phi thuyền của sinh vật ngoài hành tinh, nhưng những sinh viên tốt nghiệp ngành này dường như yêu thích những bức ảnh đó hơn,” ông chia sẻ.

Các chương trình như vậy của các chính phủ có xu hướng tránh né mọi đề cập đến UFO, thuật ngữ này vốn đã mất đi sự mơ hồ của chủ ý của nó kể từ thập niên 1950 khi mọi người đều nghĩ nó đồng nghĩ với phi thuyền người ngoài hành tinh chứ không đơn giản chỉ là một vật thể bay không xác định được.

Những chương trình của chính phủ nhắm đến các mối đe dọa tiềm ẩn mà những vật thể bay không xác định đó có thể gây ra, công việc vẫn được thực hiện xuyên suốt nhưng không được tiết lộ quá nhiều vì có thể dẫn đến hiểu lầm không đáng có về lĩnh vực quốc phòng hàng không với các quốc gia thù địch.

Khi Nick Pope còn làm việc tại chương trình thăm dò UFO ở Bộ Quốc phòng Anh quốc vào những năm 1990, những thông tin đề cập đến UFO đều được cân nhắc chỉnh sửa thành UAP (Unidentified Aerial Phenomenon, Hiện tượng Bay trên không Không xác định), vì UFO mang hơi hướng đại chúng và tạo dấu ấn mạnh trong nghệ thuật đương đại, và sẽ không bao giờ mất đi tính chất này.

Trong khi những người săn tìm UFO mong muốn một bằng chứng để củng cố niềm tin, thì những nhà khoa học tìm kiếm sinh vật ngoài hành tinh đang thực hiện sứ mệnh khoa học nghiêm túc. Họ đêm đêm quét ống kính quan sát lên bầu trời qua các bước sóng khả kiến, hồng ngoại hay vô tuyến; nhưng vẫn là khoảng không thinh lặng đến tuyệt vọng.

Square Kilometre Array (SKA) là kính thiên văn vô tuyến mạnh mẽ nhất sẽ đi vào hoạt động từ năm 2020. Để dễ tưởng tượng độ nhạy của chuỗi kính này, hãy tưởng tượng bạn bật TV trên ngôi sao Alpha Centauri cách chúng ta 4,4 năm ánh sáng, nó sẽ vẫn phát hiện được một cách rất bình thường. Hình ảnh: Alexander Joe/AFP/Getty Images.

Trong tương lai, những cú quét này sẽ được mở rộng và quan sát qua các mức năng lượng khác nhau, như tia X hay tia gamma, hoặc thậm chí là bức xạ hấp dẫn. Một khi kính thiên văn vô tuyến lớn nhất hay có tên gọi là Square Kilometre Array (SKA) bắt đầu vận hành vào năm 2020, nó sẽ là kính thiên văn có đủ độ nhạy để nhận ra các tín hiệu yếu nhất.

Sẵn nói về độ nhạy của SKA, hãy tưởng tượng thậm chí nếu bạn bật chương trình truyền hình trên sao Alpha Centauri (cách chúng ta 4,4 năm ánh sáng), nó vẫn nhận thấy được như thường. Nick Pope nói với một niềm tin mãnh liệt, rằng chiếc kính này sẽ làm những cuộc khảo sát bầu trời để cho nhân loại câu trả lời được mong chờ suốt bấy lâu nay, “liệu chúng ta có cô độc?”

Thật ra mà nói, những khám phá từ các đài quan sát mặt đất, những kính viễn vọng không gian, vô vàn sứ mệnh robot thăm dò ở các hành tinh khác, đều cho chúng ta thấy sự sống chắc hẳn nên tồn tại ở đâu đó khác nữa. Nước và các phân tử hữu cơ thiết yếu cho sự sống của sinh vật Trái Đất không chỉ được tìm thấy, mà còn rất phổ biến, trong không gian.

Sứ mệnh Kepler của NASA khiến các nhà thiên văn phải mở mang đầu óc và thừa nhận rằng, hầu hết các ngôi sao trong thiên hà của chúng ta đều có ít nhất một hành tinh chuyển động quanh nó. “Tất cả những thứ cần thiết cho sự sống hình thành và phát triển như trên Trái Đất, đều tồn tại ở khắp nơi trong vũ trụ,” Siemion cho biết.

Vậy tính đến nay, những nơi nào chúng ta tin rằng có các dạng sống? “Nó phải đâu đó trên Europa, một vệ tinh của Sao Mộc; ở dưới những lớp biển sâu của Enceladus, một vệ tinh khác của Sao Thổ; hay thật gần chúng ta thôi, Sao Hỏa,” Grady chia sẻ. “Nếu quá trình khiến sự sống có mặt trên Trái Đất xuất hiện phổ biến trong vũ trụ, thì một dạng sống nào đó ở ngoài kia cũng phải đang thành hình.”

“Lý do khiến chúng ta vô cùng thích thú và phấn khích với những câu hỏi này, bởi đó là một câu hỏi mang đầy tính chất con người. Chúng ta luôn mong muốn được biết thêm và vượt ra khỏi những giới hạn mà chính chúng ta đã tạo ra trước đó. Những gì có được để trả lời cho câu hỏi này là còn quá ít, vì thế nhân loại còn rất nhiều việc phải làm để biết được mình là ai giữa vô vàn tinh tú,” Siemion nói.

Khánh Duy

theo The Guardian