Siêu Mặt Trăng gần nhất 68 năm qua vào tối 14/11

Trăng tròn tháng Mười âm lịch vào ngày 14/11, sẽ là Siêu Mặt Trăng. Và lần Siêu Trăng này sẽ là lần Siêu Trăng mà Mặt Trăng đến gần Trái Đất nhất trong gần 70 năm qua.

Siêu Mặt Trăng là gì?

Siêu Mặt Trăng là trăng tròn mà đường kính của Mặt Trăng trên bầu trời lớn hơn 14%, độ sáng biểu kiến sáng hơn 30% so với khi Mặt Trăng nằm ở điểm xa nhất so với Trái Đất. Trăng tròn tháng này sẽ được gọi là Siêu Mặt Trăng bởi điều này.

Trên quỹ đạo của Mặt Trăng quay quanh Trái Đất, có một điểm Mặt Trăng đến gần Trái Đất nhất được gọi là Điểm cận địa, điểm ngược lại gọi là Điểm viễn địa. Đồ họa: Ftvh - Vũ trụ trong tầm tay.

Siêu Mặt Trăng diễn ra khi Mặt Trăng đi vào điểm gần nhất trên quỹ đạo của nó so với Trái Đất, tức là Mặt Trăng sẽ đến gần Trái Đất nhất trong vòng quỹ đạo của nó.

Khi nào thì quan sát được Siêu Mặt Trăng tháng này?

Chính xác thì Mặt Trăng sẽ đạt pha Trăng tròn vào lúc 20 giờ 53 phút ngày 14 tháng 11, chỉ khoảng hai tiếng sau khi nó đến gần Trái Đất nhất ở khoảng cách kỷ lục nói trên.

Mặt Trăng sẽ mọc lên bầu trời hướng đông từ 17 giờ 27 phút, lên cao nhất trên đỉnh đầu vào 23 giờ 52 phút, lặn ở hướng tây vào lúc 5 giờ 10 phút sáng hôm sau.

Vậy bạn hãy quan sát từ 6 giờ chiều ở bầu trời hướng đông để thấy được một Mặt Trăng thật to lớn và có màu vàng đậm. Không chỉ riêng Siêu Mặt Trăng, bất cứ Trăng tròn tháng nào khi mọc gần đường chân trời đều to lớn và có màu vàng đậm như thế.

Trăng tròn khi đến Điểm cận địa vào ngày 6/10/2006 (trái) và Trăng tròn ở điểm quỹ đạo bình thường vào ngày 14/1/2006. Hình ảnh: Laurent Laveder.

Siêu Mặt Trăng tháng này có gì đặc biệt?

Nếu như khoảng cách trung bình giữa Trái Đất và Mặt Trăng là 384.000 km, thì trong dịp trăng tròn tháng này, khoảng cách đó chỉ còn 356.509 km. Vậy đây chính là Siêu Trăng gần nhất, lớn nhất và sáng nhất trong 68 năm qua.

Lần gần đây nhất Siêu Mặt Trăng tới gần Trái Đất như vậy là vào năm 1948, và phải đến năm 2034 nó mới lặp lại. Đó là lý do có thể gọi đây là "Siêu Siêu Trăng" (Extra-Supermoon) hiếm có.

Những lần Siêu Mặt Trăng mà Mặt Trăng đến rất gần Trái Đất

Ngày 25 tháng 11 năm 2034, một lần Siêu Mặt Trăng nữa diễn ra với khoảng cách của Mặt Trăng đến Trái Đất chỉ 356.445 km (gần hơn lần Siêu Mặt Trăng tháng 11/2016).

Lần trước Siêu Mặt Trăng đến gần như vậy là vào ngày 26 tháng 1 năm 1948, lúc này Mặt Trăng chỉ cách Trái Đất 356.461 km.

Dưới đây là những lần Trăng tròn mà Mặt Trăng gần Trái Đất hơn 356.500 km trong thế kỷ 20 và thế kỷ 21:

4 tháng 1 năm 1912: 356.375 km (gần nhất thế kỷ 20)
15 tháng 1 năm 1930: 356.397 km
26 tháng 1 năm 1948: 356.461 km

25 tháng 11 năm 2034: 356.445 km
6 tháng 12 năm 2052: 356.421 km (gần nhất thế kỷ 21)
17 tháng 12 năm 2070: 356.442 km
28 tháng 12 năm 2088: 356.499 km
17 tháng 1 năm 2098: 356.435 km

Chú ý dành cho bạn

Khi quan sát bằng mắt thường, bạn sẽ không nhận thấy được nhiều sự khác biệt giữa Siêu Trăng và Trăng tròn các tháng khác, vì sự chênh lệch về độ lớn hay độ sáng của chúng không quá nhiều.

Bạn hãy quan sát từ 6 giờ chiều khi Trăng mới mọc và nằm gần đường chân trời, sẽ thấy được Mặt Trăng rất to lớn. Khi Mặt Trăng lên cao dần, nó sẽ không mấy to lớn và trông cũng không khác nhiều so với Trăng tròn các tháng khác.

Khi Mặt Trăng nằm gần chân trời, bạn sẽ thấy nó to lớn hơn rất nhiều. Thật ra đây chỉ là ảo giác do bộ não tạo ra. Khi Mặt Trăng nằm gần chân trời, những vật thể xung quanh như những tòa nhà, ngọn núi, ... sẽ có kích thước nhỏ do ở xa mắt người nhìn, từ đó não sẽ cảm nhận Mặt Trăng to hơn. Khi Mặt Trăng lên cao trên bầu trời, không có những vật thể xung quanh để so sánh tương quan, từ đó ta sẽ thấy Mặt Trăng nhỏ hơn so với khi mới mọc.

Trăng tròn khi mọc sẽ có cảm giác to hơn khi so với nó lên cao trên bầu trời. Hình ảnh: Derek Kind.

Tuy Mặt Trăng đến gần Trái Đất, nhưng khoảng cách chênh lệch chỉ khoảng 1%. Tức là thực tế Mặt Trăng sẽ không đến quá gần Trái Đất. Vậy, Siêu Mặt Trăng sẽ không gây bất cứ ảnh hưởng gì nghiêm trọng đến Trái Đất như động đất, sóng thần, các thiên tai khác mà nhiều trang thông tin đăng tải.

Quang Niên