Quan sát hai nhóm sao đặc trưng của bầu trời đêm mùa hè và bầu trời đêm mùa thu trên bầu trời tối 10/11
Hãy ngước nhìn thẳng lên bầu trời đêm nay để quan sát hai nhóm sao đặc trưng của bầu trời đêm mùa hè và bầu trời đêm mùa đông. Nhóm sao đầu tiên là Hình vuông lớn của con ngựa bay (The Great Square of Pegasus), hình vuông này được tạo nên từ bốn ngôi sao Algenib, Alpheratz, Scheat và Markab của chòm sao Pegasus (Con ngựa bay). Và nhóm sao tiếp theo là Tam giác mùa hè, nó được tạo nên từ ba ngôi sao Vega (sao Chức Nữ), Altair (sao Ngưu Lang) và sao Deneb lần lượt của ba chòm sao Lyra (Thiên Cầm), Aquila (Thiên Ưng) và Cygnus (Thiên Nga).
Từ khi trời vừa tối bạn hãy nhìn thẳng lên trên đỉnh đầu để quan sát được cái hình vuông và thấp hơn bên dưới về hướng tây để quan sát được cái hình tam giác. Nhóm sao Tam giác mùa hè sẽ lặn từ sau 9 giờ tối ở chân trời hướng tây và nhóm sao Hình vuông lớn của con ngựa bay sẽ lặn từ sau 3 giờ sáng cũng ở hướng đó.
Để bắt gặp những nhóm sao này không có gì là khó hết. Đầu tiên bạn hãy xác định cho mình sao Polaris hay còn gọi là sao Bắc cực, nó nằm thấp ở hướng bắc, quanh năm suốt tháng bạn sẽ thấy được ngôi sao này ở vị trí đó mãi. Từ sao Bắc cực hãy kéo một đường thằng lên đi ngang qua ngôi sao Caph của chòm sao Cassiopeia (Thiên hậu) rồi bạn sẽ tới được ngôi sao Alpheratz của hình vuông đó. Những ngôi sao này có độ sáng biểu kiến từ 1,5 tới 3,0, cho nên bạn có thể thấy được nó bằng mắt thường ở những nơi có điều kiện quan sát tốt như không có ánh đèn hay mây che.
Tiếp theo là bạn hãy nối một đường thẳng từ sao Gamma Cassiopeiae là ngôi sao chánh giữa của chòm sao Thiên hậu, đi theo đường thẳng đó qua ngôi sao Caph lúc nãy, rồi cứ đi thẳng và sẽ tới được ngôi sao Deneb của chòm sao Cygnus (Thiên Nga), nó là một đỉnh của Tam giác mùa hè. Nhóm sao Tam giác mùa hè thì rất dễ nhận biết, vì xung quanh đó ít sao sáng cho nên bạn cứ nhìn lên bầu trời một lúc là sẽ thấy ngay một hình tam giác rất đẹp. Ba ngôi sao của hình tam giác này thì sáng, chúng có độ sáng biểu kiến từ không quá 1,3 và là ba trong những ngôi sao sáng nhất bầu trời đêm.
Xem các sự kiện quan sát nổi bật trong tuần từ 9/11 tới 15/11/2014 tại bài viết này.
 |
| Minh họa bầu trời hướng tây bắc vào 9 giờ tối ngày 10/11/2014. Nhóm sao Tam giác mùa hè đang dần lặn xuống chân trời hướng tây và sau đó là nhóm sao Hình vuông lớn của con ngựa bay cũng sẽ lặn theo. |
Từ khi trời vừa tối bạn hãy nhìn thẳng lên trên đỉnh đầu để quan sát được cái hình vuông và thấp hơn bên dưới về hướng tây để quan sát được cái hình tam giác. Nhóm sao Tam giác mùa hè sẽ lặn từ sau 9 giờ tối ở chân trời hướng tây và nhóm sao Hình vuông lớn của con ngựa bay sẽ lặn từ sau 3 giờ sáng cũng ở hướng đó.
Để bắt gặp những nhóm sao này không có gì là khó hết. Đầu tiên bạn hãy xác định cho mình sao Polaris hay còn gọi là sao Bắc cực, nó nằm thấp ở hướng bắc, quanh năm suốt tháng bạn sẽ thấy được ngôi sao này ở vị trí đó mãi. Từ sao Bắc cực hãy kéo một đường thằng lên đi ngang qua ngôi sao Caph của chòm sao Cassiopeia (Thiên hậu) rồi bạn sẽ tới được ngôi sao Alpheratz của hình vuông đó. Những ngôi sao này có độ sáng biểu kiến từ 1,5 tới 3,0, cho nên bạn có thể thấy được nó bằng mắt thường ở những nơi có điều kiện quan sát tốt như không có ánh đèn hay mây che.
Tiếp theo là bạn hãy nối một đường thẳng từ sao Gamma Cassiopeiae là ngôi sao chánh giữa của chòm sao Thiên hậu, đi theo đường thẳng đó qua ngôi sao Caph lúc nãy, rồi cứ đi thẳng và sẽ tới được ngôi sao Deneb của chòm sao Cygnus (Thiên Nga), nó là một đỉnh của Tam giác mùa hè. Nhóm sao Tam giác mùa hè thì rất dễ nhận biết, vì xung quanh đó ít sao sáng cho nên bạn cứ nhìn lên bầu trời một lúc là sẽ thấy ngay một hình tam giác rất đẹp. Ba ngôi sao của hình tam giác này thì sáng, chúng có độ sáng biểu kiến từ không quá 1,3 và là ba trong những ngôi sao sáng nhất bầu trời đêm.
Xem các sự kiện quan sát nổi bật trong tuần từ 9/11 tới 15/11/2014 tại bài viết này.
+Anh Tuấn Nguyễn tham khảo từ EarthSky và Astronomy
