Bản tin Thiên văn học - Số 3, Tuần 10 năm 2017
Đây là bản tin thiên văn hàng tuần của Ftvh – Vũ trụ trong tầm tay. Mỹ Chân, xin chào quý vị và các bạn.Hôm nay, là ngày 6 tháng 3 năm 2017, nhằm ngày 9 tháng Hai năm Đinh Dậu. Ftvh xin gởi đến các bạn những nội dung chính như sau:
SpaceX lên kế hoạch đưa người bay vòng quanh Mặt Trăng
Phát hiện một hành tinh đang hình thành quanh hai ngôi sao
Có thể tồn tại vật chất hữu cơ trên hành tinh lùn Diêm Vương
30 năm vụ nổ siêu tân tinh lịch sử
Sinh nhật hai nhà du hành lớn của Liên Xô
Và những nội dung khác nữa, mời các bạn cùng theo dõi.
Space X vừa thông báo họ sẽ đưa người trở lại Mặt Trăng vào giữa năm 2018. Chuyến bay của công ty tư nhân này sẽ sử dụng phi thuyền Dragon, được phóng lên bằng tên lửa hạng nặng Falcon, đưa hai người Trái Đất bay xung quanh quỹ đạo của Mặt Trăng.
Elon Musk, giám đốc điều hành của công ty SpaceX cho biết: “Đây sẽ là một chuyến đi dài ngày tiến sâu vào không gian, khoảng cách dự kiến vào khoảng 500.000 đến 650.000 km, mang theo tham vọng và hoài bão của loài người”.
Trước mắt, SpaceX đang chuẩn bị cho một chuyến bay không người lái nữa lên Trạm Không gian Quốc tế, dự kiến được phóng đi vào cuối năm nay. Tên lửa hạng nặng Falcon sẽ được cải tiến thêm hai tầng nữa nhằm hỗ trợ lực đẩy cho tên lửa.
–––––
Các nhà thiên văn vừa quan sát thấy những mảnh vỡ khí bụi là tàn dư của một cựu hành tinh, quay quanh hai ngôi sao được gọi là hệ sao SDSS 1557, cách chúng ta 1.000 năm ánh sáng.
Ban đầu họ nhầm tưởng đây là một ngôi sao, cho đến khi nhận thấy tốc độ tự quay của nó quá cao, nên họ xác định nó là hệ gồm hai sao lùn. Các mảnh vỡ vật chất tạo thành một vành đai nằm cách ngôi sao khoảng 1,3 triệu km và có tổng khối lượng 110 tỷ tấn.
Đây là một phát hiện thú vị, vì thông thường chỉ có những hành tinh khí khổng lồ mới đủ sức chịu đựng bởi lực hấp dẫn của hai ngôi sao, trong khi chúng ta lại phát hiện được dấu vết cho thấy một hành tinh đất đá sắp được hình thành quanh hai ngôi sao này.
–––––
Theo dữ liệu vừa nhận được từ tàu New Horizons, hành tinh lùn Diêm Vương không hẳn là một nơi xa xôi lạnh lẽo, mà nó có tồn tại những chất hóa học phức tạp, hay thậm chí các chất hữu cơ tiền sinh học.
Phát hiện này mở ra những khả năng về sự tồn tại một đại dương nước lỏng bên dưới mặt đất, cho thấy đây là một nơi sống động chứ không đơn thuần là một tảng đá chết như các nhà khoa học nghĩ trước đây.
Trước đây, khi quan sát cận cảnh hành tinh lùn Diêm Vương, các nhà khoa học rất bất ngờ bởi bầu khí quyển của nó dày hơn so với chúng ta nghĩ trước đây, lên đến 200 km tính từ bề mặt.
–––––
Ngày 28/2 vừa qua, tàu thăm dò MAVEN của NASA đã phải thay đổi đường đi của mình để tránh va chạm với vệ tinh Phobos của Sao Hỏa.
Trước đó, các nhà khoa học ở NASA cảnh báo chúng có khả năng va chạm nhau vào ngày 6/3 nếu không được thay đổi hướng đi kịp thời.
Sau khi điều chỉnh, cả hai đã trượt qua nhau. Đây là lần đầu tiên một tàu thăm dò của con người phải điều chỉnh để tránh né một thiên thể của tự nhiên trong vũ trụ.
–––––
Tuần qua, nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày công dân địa cầu bắt đầu quan sát được vụ nổ siêu tân tinh 1987A, ESA đã công bố những hình ảnh cho thấy sự thay đổi của siêu tân tinh này trong suốt ba thập kỷ qua.
Những hình ảnh này được chụp bởi Kính Viễn vọng Không gian Hubble, Kính Viễn vọng tia X Chandra. Đây là siêu tân tinh sáng nhất và nằm gần chúng ta nhất kể từ năm 1604.
–––––
Trong tuần lễ này, tuần thứ 10 của năm 2017, chúng ta có những sự kiện như sau:
Ngày 6 tháng 3, kỷ niệm 80 năm ngày sinh nữ phi hành gia Valentina Tereshkova. Bà là nhà du hành vũ trụ nữ đầu tiên của Liên Xô và của cả nhân loại khi thực hiện chuyến bay Chayka trên tàu Vostok 6 vào ngày 16 tháng 6 năm 1963.
Mãi 19 năm sau khi bà Tereshkova lên vũ trụ, người phụ nữ thứ hai mới bay vào không gian là Svetlana Savitskaya vào năm 1982. Chỉ có ba nữ phi hành gia của Liên bang Xô Viết rời khỏi Trái Đất, nhưng có đến 45 phụ nữ Hoa Kỳ bay ra vũ trụ.
Cũng trong tuần lễ này, ngày 9 tháng 3 là kỷ niệm 83 năm ngày sinh Yuri Gagarin, công dân địa cầu đầu tiên bay vào không gian vũ trụ. Ông bay vào vũ trụ trên con tàu Vostok vào ngày 12 tháng 4 năm 1961.
Sau chuyến bay trên tàu Vostok, Gagarin trở thành người rất nổi tiếng trên thế giới. Gần như tất cả các tờ báo khi đó đã viết về ông. Ông được thưởng nhiều huân chương, huy chương, bằng khen cũng như được trao tặng danh hiệu công dân danh dự của các thành phố lớn.
–––––
Hôm nay là ngày 9 tháng Hai âm lịch, nghĩa là Mặt Trăng đã đạt pha Trăng thượng huyền vào hôm qua. Vậy trong tuần lễ này bạn sẽ quan sát được Mặt Trăng ngày càng tròn dần và đến cuối tuần, Mặt Trăng sẽ đạt pha Trăng tròn.
Đêm ngày 8 tháng 3, rạng sáng ngày 9 tháng 3, bạn sẽ quan sát tốt cụm sao mở NGC 3532 trong chòm sao Carina (Sống thuyền). Với độ sáng +3,0, bạn có thể quan sát thấy cụm sao này bằng mắt thường nhưng chỉ là một vệt sáng mờ.
Cũng đừng quên quan sát chòm sao Leo, một trong những chòm sao Hoàng đạo của mùa xuân, đang tỏa sáng ở bầu trời hướng đông trong những buổi tối tháng 3 này, bạn nhé.
–––––
Đó là tất cả những gì của tuần này. Chúc bạn một tuần làm việc tràn đầy năng lượng và gặt hái được những thành công.
Chương trình được thực hiện bởi Ftvh – Vũ trụ trong tầm tay.
Nội dung:
Quang Niên,
quangnien@ftvh.org
Khánh Duy
khanhduy@ftvh.org
Thuyết minh:
Mỹ Chân
mychan@ftvh.org
Truy cập trang http://vutrutrongtamtay.org để cập nhật thêm tin tức thiên văn và sự kiện quan sát bầu trời.
Để xem những sự kiện thiên văn diễn ra trong năm 2017 này, mời các bạn truy cập trang Lịch thiên văn của Ftvh tại địa chỉ: http://lichthienvan.ftvh.org/
Cảm ơn bạn đã quan tâm theo dõi, hẹn gặp lại bạn vào 6 giờ sáng thứ hai tuần sau, ngày 13 tháng 3 năm 2017. Xin chào tạm biệt.
