Những vấn đề về không gian mà tân Tổng thống Hoa Kỳ sẽ đối mặt
Cuộc bầu cử Hoa Kỳ vừa qua đã chọn được ông Donald Trump trở thành Tổng thống mới của đất nước này. Hầu hết cuộc nói chuyện giữa tân Tổng thống và Quốc hội đều xoay quanh các vấn đề liên quan đến nhập cư, chăm sóc y tế, kinh tế và ngoại giao. Khoa học và không gian thì chưa được nói đến, nhưng cũng sẽ được nói đến trong những buổi nói chuyện chuyên sâu khác.
Giờ đây, nước Mỹ sắp bắt đầu quãng thời gian sống cùng chính quyền mới của một vị Tổng thống mới. Những chính sách và chương trình mới sẽ được đặt ra. Về lãnh vực không gian của nước này, vẫn còn nhiều dự án dở dang và những khó khăn trước mắt cần được tân Tổng thống giải quyết.
Một trong những đề tài đáng quan tâm nhất, sẽ là chính sách của Tổng thống về những chương trình đưa con người bay vào không gian của NASA. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Tổng thống Barack Obama đã hủy bỏ chương trình Constellation của Tổng thống tiền nhiệm George W. Bush. Sau đó, ông hướng cho NASA về một chương trình mới đưa phi hành gia đến tiểu hành tinh gần Trái Đất vào năm 2025, rồi đến vùng lân cận của Sao Hỏa vào giữa thập niên 2030.
Để đáp ứng được một phần những đề xuất đó của ông Obama, NASA đã cho ra mắt con tàu ARM với nhiệm vụ lấy một tảng đá từ một tiểu hành tinh gần Trái Đất bằng robot thăm dò. Sau đó, đem tảng đá đó đến quỹ đạo của Mặt Trăng, rồi những phi hành gia sẽ đến vùng quỹ đạo đó.
Nhưng chương trình ARM nhận nhiều lời góp ý tiêu cực và đánh giá là không hiệu quả. Đầu năm nay, Ủy ban Phân bổ của Hạ viện Hoa Kỳ đã từ chối chi ngân sách để tài trợ cho sứ mệnh.
“Hạ viện cho rằng dù là một chú robot hay cả một đội bay đến tiểu hành tinh đó, cũng không đóng góp đáng kể vào nhiệm vụ sau cùng là bay đến Sao Hỏa. Thay vào đó, NASA nên cho người quay lại Mặt Trăng để sinh sống và làm việc nhằm kiểm tra khả năng của các phi hành gia, cách hạ cánh và đổ bộ, kết nối và sửa chữa các module, thực hiện thăm dò bề mặt, ... đây là việc cần thiết hơn để chuẩn bị cho sứ mệnh chính thức đến Sao Hỏa,” một thành viên của Ủy ban thuộc Hạ viện cho biết trong một thông báo.
Brian Weeden, cố vấn kỹ thuật cho quỹ phi lợi nhuận Secure World Foundation, đặt vấn đề rằng. Cần bao nhiêu hợp tác quốc tế để có được một chuyến bay đến Sao Hỏa và các dự án lớn khác? Ai sẽ là đối tác chiến lược? Trung Quốc hoàn toàn có đủ nguồn lực để tham gia, nhưng luật pháp Hoa Kỳ cấm tuyệt đối việc NASA làm việc với Trung Quốc dù ở bất cứ quy mô nào.
“Đây là những vấn đề lớn cần chính quyền Trump giải quyết trong thời gian sắp tới,” Weeden nói trong một bài thuyết trình về tương lai của NASA.
Ngoài việc hợp tác trên trường quốc tế, NASA có thể chủ động liên kết với các công ty tư nhân. Chính quyền của George W. Bush và Obama đã thực hiện nhiều sứ mệnh đến quỹ đạo tầm thấp của Trái Đất cùng với các công ty tư nhân. Về mặt lý thuyết, việc này sẽ giúp cơ quan NASA tập trung được nhiều vào những sứ mệnh lớn hơn.
SpaceX và Orbital ATK hiện đang đảm nhiệm việc phóng những chuyến bay không người lái lên Trạm Không gian Quốc tế (ISS) để vận chuyển trang thiết bị, hàng hóa. Trong khi đó, SpaceX và Boeing sắp tới sẽ đưa những nhà du hành Mỹ đến phòng thí nghiệm trong không gian trong một hoặc hai năm một lần.
“Tuy nhiên, nếu mọi việc càng tiếp diễn theo chiều hướng như vậy, NASA sẽ phải định nghĩa lại mình là một cơ quan quốc gia hay một tổ chức tư nhân trong tương lai,” Weeden cho biết.
Khi hủy bỏ chương trình Constellation và thay thế bằng ARM rồi gặp thất bại, NASA cho rằng đây là do ý kiến của Tổng thống và Quốc hội. Điều này đặt ra vấn đề rằng NASA có điều kiện ổn định để hoạt động được quãng thời gian dài vài chục năm, mà phụ thuộc rất nhiều vào chính quyền đương nhiệm. Thế nên, chính quyền ông Trump nên đặt ra một chính sách giúp NASA có thể hoạt động ổn định suốt vài thập kỷ mà không bị tác động bởi chính phủ.
Mỗi nhiệm kỳ của Tổng thống mới thường được gắn liền với nhiệm kỳ mới của những lãnh đạo chủ chốt trong NASA. Nhiều người cho rằng điều này nhằm tránh việc các quan chức NASA gây ảnh hưởng chính trị bởi đảng phái của họ vào trong cơ quan.
Những vấn đề khác nữa như ngành khai thác mỏ trên những tiểu hành tinh là một ngành còn mới mẻ và chưa nhiều quốc gia nghĩ đến, hay thiết lập những trạm không gian riêng của quốc gia hoặc các tiền đồn thương mại trên Mặt Trăng. Rồi vấn đề trách nhiệm dọn dẹp rác không gian ở quỹ đạo quanh Trái Đất, cần có một liên minh quốc tế đề ra hướng đi cho việc này?
Sau đó nữa là các vấn đề về lãnh vực an ninh quốc gia. Phần lớn sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ dựa vào sự thống trị của nó trong không gian. Thí dụ các vệ tinh gián điệp với độ phân giải cao có thể cung cấp cho các chiến binh Hoa Kỳ một cái nhìn rõ ràng về tình hình chiến trường so với phe đối thủ có được.
Nhưng các quốc gia trên thế giới cũng đang nhanh chóng phát triển ngành công nghệ không gian của họ, việc họ đẩy nhanh những vệ tinh giám sát quân sự cũng không còn là gì quá khó. Lo ngại lớn hơn là những phản-vệ-tinh, có thể tiêu diệt vệ tinh gián điệp của đối phương từ không gian.
Ngoài ra, một nỗi lo ngại sẽ sớm thành sự thật. Là những đợt tấn công từ không gian trong những lúc xung đột, căng thẳng. Quân đội Hoa Kỳ hiện đang được huấn luyện để sẵn sàng đối phó trước những nguy cơ tấn công từ các kẻ thù như Liên bang Nga và Trung Quốc.
Tóm lại. Tổng thống Donald Trump và Quốc hội mới sẽ có rất nhiều điều để nói về vấn đề không gian. Đây là những vấn đề rất lớn cần được giải quyết sớm của Hoa Kỳ. Có lẽ họ sẽ không phải bất đồng ý kiến vì Tổng thống, Thượng viện và Hạ viện đều nằm trong tay của Đảng Cộng hòa.
Giờ đây, nước Mỹ sắp bắt đầu quãng thời gian sống cùng chính quyền mới của một vị Tổng thống mới. Những chính sách và chương trình mới sẽ được đặt ra. Về lãnh vực không gian của nước này, vẫn còn nhiều dự án dở dang và những khó khăn trước mắt cần được tân Tổng thống giải quyết.
 |
| Ông Donald Trump đọc bài phát biểu sau chiến thắng của mình trong cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc ở khách sạn New York Hilton Midtown, thành phố New York, vào rạng sáng 9/11 (giờ Hoa Kỳ) vừa qua. Hình ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images. |
Một trong những đề tài đáng quan tâm nhất, sẽ là chính sách của Tổng thống về những chương trình đưa con người bay vào không gian của NASA. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Tổng thống Barack Obama đã hủy bỏ chương trình Constellation của Tổng thống tiền nhiệm George W. Bush. Sau đó, ông hướng cho NASA về một chương trình mới đưa phi hành gia đến tiểu hành tinh gần Trái Đất vào năm 2025, rồi đến vùng lân cận của Sao Hỏa vào giữa thập niên 2030.
Để đáp ứng được một phần những đề xuất đó của ông Obama, NASA đã cho ra mắt con tàu ARM với nhiệm vụ lấy một tảng đá từ một tiểu hành tinh gần Trái Đất bằng robot thăm dò. Sau đó, đem tảng đá đó đến quỹ đạo của Mặt Trăng, rồi những phi hành gia sẽ đến vùng quỹ đạo đó.
Nhưng chương trình ARM nhận nhiều lời góp ý tiêu cực và đánh giá là không hiệu quả. Đầu năm nay, Ủy ban Phân bổ của Hạ viện Hoa Kỳ đã từ chối chi ngân sách để tài trợ cho sứ mệnh.
“Hạ viện cho rằng dù là một chú robot hay cả một đội bay đến tiểu hành tinh đó, cũng không đóng góp đáng kể vào nhiệm vụ sau cùng là bay đến Sao Hỏa. Thay vào đó, NASA nên cho người quay lại Mặt Trăng để sinh sống và làm việc nhằm kiểm tra khả năng của các phi hành gia, cách hạ cánh và đổ bộ, kết nối và sửa chữa các module, thực hiện thăm dò bề mặt, ... đây là việc cần thiết hơn để chuẩn bị cho sứ mệnh chính thức đến Sao Hỏa,” một thành viên của Ủy ban thuộc Hạ viện cho biết trong một thông báo.
Brian Weeden, cố vấn kỹ thuật cho quỹ phi lợi nhuận Secure World Foundation, đặt vấn đề rằng. Cần bao nhiêu hợp tác quốc tế để có được một chuyến bay đến Sao Hỏa và các dự án lớn khác? Ai sẽ là đối tác chiến lược? Trung Quốc hoàn toàn có đủ nguồn lực để tham gia, nhưng luật pháp Hoa Kỳ cấm tuyệt đối việc NASA làm việc với Trung Quốc dù ở bất cứ quy mô nào.
“Đây là những vấn đề lớn cần chính quyền Trump giải quyết trong thời gian sắp tới,” Weeden nói trong một bài thuyết trình về tương lai của NASA.
 |
| Hình đồ họa mô phỏng các nhà du hành làm việc trên Sao Hỏa. Hình ảnh: NASA/JSC. |
Ngoài việc hợp tác trên trường quốc tế, NASA có thể chủ động liên kết với các công ty tư nhân. Chính quyền của George W. Bush và Obama đã thực hiện nhiều sứ mệnh đến quỹ đạo tầm thấp của Trái Đất cùng với các công ty tư nhân. Về mặt lý thuyết, việc này sẽ giúp cơ quan NASA tập trung được nhiều vào những sứ mệnh lớn hơn.
SpaceX và Orbital ATK hiện đang đảm nhiệm việc phóng những chuyến bay không người lái lên Trạm Không gian Quốc tế (ISS) để vận chuyển trang thiết bị, hàng hóa. Trong khi đó, SpaceX và Boeing sắp tới sẽ đưa những nhà du hành Mỹ đến phòng thí nghiệm trong không gian trong một hoặc hai năm một lần.
“Tuy nhiên, nếu mọi việc càng tiếp diễn theo chiều hướng như vậy, NASA sẽ phải định nghĩa lại mình là một cơ quan quốc gia hay một tổ chức tư nhân trong tương lai,” Weeden cho biết.
Khi hủy bỏ chương trình Constellation và thay thế bằng ARM rồi gặp thất bại, NASA cho rằng đây là do ý kiến của Tổng thống và Quốc hội. Điều này đặt ra vấn đề rằng NASA có điều kiện ổn định để hoạt động được quãng thời gian dài vài chục năm, mà phụ thuộc rất nhiều vào chính quyền đương nhiệm. Thế nên, chính quyền ông Trump nên đặt ra một chính sách giúp NASA có thể hoạt động ổn định suốt vài thập kỷ mà không bị tác động bởi chính phủ.
Mỗi nhiệm kỳ của Tổng thống mới thường được gắn liền với nhiệm kỳ mới của những lãnh đạo chủ chốt trong NASA. Nhiều người cho rằng điều này nhằm tránh việc các quan chức NASA gây ảnh hưởng chính trị bởi đảng phái của họ vào trong cơ quan.
Những vấn đề khác nữa như ngành khai thác mỏ trên những tiểu hành tinh là một ngành còn mới mẻ và chưa nhiều quốc gia nghĩ đến, hay thiết lập những trạm không gian riêng của quốc gia hoặc các tiền đồn thương mại trên Mặt Trăng. Rồi vấn đề trách nhiệm dọn dẹp rác không gian ở quỹ đạo quanh Trái Đất, cần có một liên minh quốc tế đề ra hướng đi cho việc này?
Sau đó nữa là các vấn đề về lãnh vực an ninh quốc gia. Phần lớn sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ dựa vào sự thống trị của nó trong không gian. Thí dụ các vệ tinh gián điệp với độ phân giải cao có thể cung cấp cho các chiến binh Hoa Kỳ một cái nhìn rõ ràng về tình hình chiến trường so với phe đối thủ có được.
Nhưng các quốc gia trên thế giới cũng đang nhanh chóng phát triển ngành công nghệ không gian của họ, việc họ đẩy nhanh những vệ tinh giám sát quân sự cũng không còn là gì quá khó. Lo ngại lớn hơn là những phản-vệ-tinh, có thể tiêu diệt vệ tinh gián điệp của đối phương từ không gian.
Ngoài ra, một nỗi lo ngại sẽ sớm thành sự thật. Là những đợt tấn công từ không gian trong những lúc xung đột, căng thẳng. Quân đội Hoa Kỳ hiện đang được huấn luyện để sẵn sàng đối phó trước những nguy cơ tấn công từ các kẻ thù như Liên bang Nga và Trung Quốc.
Tóm lại. Tổng thống Donald Trump và Quốc hội mới sẽ có rất nhiều điều để nói về vấn đề không gian. Đây là những vấn đề rất lớn cần được giải quyết sớm của Hoa Kỳ. Có lẽ họ sẽ không phải bất đồng ý kiến vì Tổng thống, Thượng viện và Hạ viện đều nằm trong tay của Đảng Cộng hòa.
Khánh Duy
Theo Space
