Video Quan sát sao chổi C/2014 Q2 (Lovejoy) trên bầu trời tháng 1 năm 2015
Nhiều người quan sát bầu trời ở bán cầu nam đã có được những cái nhìn đầu tiên về sao chổi C/2014 Q2 (Lovejoy), và hiện nay nó đang sáng hơn và có thể quan sát được từ bán cầu bắc. Ngày 7 tháng 1 năm 2015 tới đây, nó sẽ tới gần địa cầu nhất với khoảng cách 70,2 triệu cây số, tức là xa hơn khoảng cách từ Trái Đất tới Mặt Trăng 182 lần, và lúc đó nó sẽ xuất hiện cao trên bầu trời bắc bán cầu.
Sao chổi này được phát hiện bởi nhà thiên văn học người Úc tên là Terry Lovejoy vào ngày 17 tháng 8 năm 2014 vừa qua với chiếc kính thiên văn Celestron C-8 ở Birkdale, Queensland thuộc nước Úc. Đây là sao chổi thứ năm mà ông phát hiện kể từ năm 2007 tới nay. Bạn lưu ý rằng sao chổi sắp tới đây với số hiệu là C/2014 Q2 cũng có tên là Lovejoy, nên bạn tránh nhầm lẫn với các sao chổi có tên là Lovejoy khác do ông phát hiện.
Hầu hết các sao chổi đều có quỹ đạo lại gần Mặt Trời, và sao chổi C/2014 Q2 lần này cũng không ngoại lệ, ngày 30 tháng 1 tới đây nó sẽ tới điểm gần Mặt Trời nhất. Sao chổi này có chu kỳ quỹ đạo rất lâu dài, một vòng quỹ đạo của nó kéo dài tới 11 ngàn 500 năm, nhưng do lực hấp dẫn của các hành tinh trong hệ Mặt Trời và của Mặt Trời cho nên quỹ đạo của nó được rút ngắn bớt xuống còn 8 ngàn năm. Nói cách khác, dự kiến bạn sẽ gặp lại nó một lần nữa vào 8 ngàn năm sau.
Vào những ngày cuối năm vừa qua thì sao chổi C/2014 Q2 đã đạt độ sáng biểu kiến +5,0 ở khu vực chòm sao Lepus (Con thỏ) và sẽ xuất hiện trên bầu trời bán cầu bắc khi chòm sao Orion (Thợ săn) mọc lên cao. Những ngày đầu tháng 1 thì độ sáng của nó tăng dần, từ +5,0 tăng lên cực đại là vào đêm 11 tháng 1 với độ sáng +4,4 khi ở trong chòm sao Taurus (Con bò vàng) rồi sẽ tối bớt cho tới cuối tháng.
Khi bạn quan sát nó qua ống nhòm hay kính thiên văn, bạn sẽ thấy nó như là một vệt sáng trắng có kích cỡ bằng một nửa trăng rằm. Theo vài tường trình gần đây của các đài quan sát, sao chổi C/2014 Q2 đã bị mất cái đuôi những có thể nó đã có lại cái đuôi của mình.
Sau đây là tiến trình của sao chổi trong suốt tháng 1, mời các bạn xem qua và chú ý quan sát nếu có thể. Bạn hãy hướng mắt và thiết bị hỗ trợ quan sát về hướng đông nam ở khu vực hướng nam của chòm sao Orion.
Ngày 1 và 2 tháng 1, sao chổi sẽ nằm gần ngôi sao Mu Leporis tượng trưng cho mắt của con thỏ Lepus, ngôi sao này với độ sáng +3,25 nằm khoảng 10 độ về hướng nam so với ngôi sao Rigel của chòm sao Thợ săn. Lúc này sao chổi sẽ có độ sáng biểu kiến là +5,26.
Ngày 3 và 4 tháng 1, nó sẽ đi vào khu vực của chòm sao Enridanus (Con sông cái) nằm gần ngôi sao Iota Eri có độ sáng là +3,90 được tượng trưng là điểm bắt đầu của dòng sông ngoằn nghoèo này. Lúc này sao chổi sẽ có độ sáng là +5,09.
Nó sẽ đi qua con sông Enridanus và đi vào khu vực chòm sao Taurus (Con bò vàng) cho tới ngày 11 tháng 1 thì nó sẽ nằm gần thiên đỉnh vào lúc 8 giờ rưỡi tối. Lúc này nó cách ngôi sao màu đỏ cam Aldebaran là mắt của con bò vàng khoảng 15 độ về hướng nam và cách ngôi sao Rigel của chàng thợ săn Orion chừng 25 độ về hướng tây. Vào thời điểm này xung quanh nó không có sao sáng nổi bật nào, nên bạn hãy vẽ một đường thẳng từ sao Aldebaran về hướng đông nam và từ sao Rigel về hướng tây bắc, giao điểm của đường thẳng này chính là sao chổi C/2014 Q2 của chúng ta. Và ngày này nó sẽ có độ sáng cực đại trong năm là +4,4.
Ngày 16 tháng 1 nó sẽ cách cụm sao Pleiades (M45) về hướng tây nam khoảng 15 độ về hướng tây nam rồi từ từ đi về hướng tây qua các chòm sao Aries (Con cừu), Triangulum (Tam giác) và Andromeda (Tiên nữ) cho tới cuối tháng.
Bạn có thể theo dõi sao chổi này bằng phần mềm Stellarium trên máy tính. Nếu bạn chưa có phần mềm này thì hãy tải ngay tại địa chỉ stellarium.org.
Đầu tiên bạn mở cửa sổ Cấu hình bằng nút F2, rồi chọn thẻ Phần bổ sung. Chọn dòng Solar System Editor rồi chọn nút configure ở góc phải.
Chọn thẻ Solar System khi cửa sổ mới hiện lên, rồi chọn nút Import orbital elements in MPC format … ở cuối cùng của cửa sổ.
Một cửa sổ mới hiện lên nữa, bạn chọn ô Comets rồi trong phần Select the source thì bạn mở menu xổ xuống rồi chọn MPC’s list of observable comets rồi nhấn nút Get orbital elements ở cuối cùng.
Lúc này máy tính của bạn phải có kết nối với mạng internet, phần mềm sẽ tự động tải tập tin về rồi cửa sổ lựa chọn sao chổi sẽ hiện lên, bạn hãy nhập vào ô tìm kiếm là C/2014 Q2 rồi chọn nó và bấm Add objects.
Vậy là xong, bạn đóng hết các cửa sổ vừa mở rồi bấm nút F3 tức là Tìm kiếm và tìm thử sao chổi C/2014 Q2 xem nhé.
Cảm ơn bạn đã chú ý theo dõi, hẹn gặp lại bạn trong các chương trình sau của Ftvh – Vũ trụ trong tầm tay.
Thực hiện video và nội dung : Anh Tuấn Nguyễn
Thuyết minh : Phù Dung Hoa
Thông tin, số liệu : Stellarium, InTheSky
Hình ảnh được sử dụng trong video :
29 December 2014 – Comet Lovejoy (C/2014 Q2), Spiral Galaxy (NGC1886) and Globular Cluster M79 (NGC1904)
Justin Ng
http://goo.gl/HJv5LV
Comet C/2014 Q2 (Lovejoy) - Tracked on the Nucleus
Marion Haligowski
http://goo.gl/z7Z5LU
C/2014 Q2 (Lovejoy) reaches its brightest
Dominic Ford
http://goo.gl/0YqZvi
Comet Lovejoy in Parkes, NSW, Australia
Denis Crute
Cometa Lovejoy C2014 Q2 sopra le Marmarole - Dolomiti - Italy
Giorgia Hofer
http://goo.gl/RfucSW
Love and Joy at Christmas – Comet Lovejoy C/2014 Q2
Dave Eagle
http://goo.gl/jNtCuJ
Sao chổi này được phát hiện bởi nhà thiên văn học người Úc tên là Terry Lovejoy vào ngày 17 tháng 8 năm 2014 vừa qua với chiếc kính thiên văn Celestron C-8 ở Birkdale, Queensland thuộc nước Úc. Đây là sao chổi thứ năm mà ông phát hiện kể từ năm 2007 tới nay. Bạn lưu ý rằng sao chổi sắp tới đây với số hiệu là C/2014 Q2 cũng có tên là Lovejoy, nên bạn tránh nhầm lẫn với các sao chổi có tên là Lovejoy khác do ông phát hiện.
Hầu hết các sao chổi đều có quỹ đạo lại gần Mặt Trời, và sao chổi C/2014 Q2 lần này cũng không ngoại lệ, ngày 30 tháng 1 tới đây nó sẽ tới điểm gần Mặt Trời nhất. Sao chổi này có chu kỳ quỹ đạo rất lâu dài, một vòng quỹ đạo của nó kéo dài tới 11 ngàn 500 năm, nhưng do lực hấp dẫn của các hành tinh trong hệ Mặt Trời và của Mặt Trời cho nên quỹ đạo của nó được rút ngắn bớt xuống còn 8 ngàn năm. Nói cách khác, dự kiến bạn sẽ gặp lại nó một lần nữa vào 8 ngàn năm sau.
Vào những ngày cuối năm vừa qua thì sao chổi C/2014 Q2 đã đạt độ sáng biểu kiến +5,0 ở khu vực chòm sao Lepus (Con thỏ) và sẽ xuất hiện trên bầu trời bán cầu bắc khi chòm sao Orion (Thợ săn) mọc lên cao. Những ngày đầu tháng 1 thì độ sáng của nó tăng dần, từ +5,0 tăng lên cực đại là vào đêm 11 tháng 1 với độ sáng +4,4 khi ở trong chòm sao Taurus (Con bò vàng) rồi sẽ tối bớt cho tới cuối tháng.
Khi bạn quan sát nó qua ống nhòm hay kính thiên văn, bạn sẽ thấy nó như là một vệt sáng trắng có kích cỡ bằng một nửa trăng rằm. Theo vài tường trình gần đây của các đài quan sát, sao chổi C/2014 Q2 đã bị mất cái đuôi những có thể nó đã có lại cái đuôi của mình.
Sau đây là tiến trình của sao chổi trong suốt tháng 1, mời các bạn xem qua và chú ý quan sát nếu có thể. Bạn hãy hướng mắt và thiết bị hỗ trợ quan sát về hướng đông nam ở khu vực hướng nam của chòm sao Orion.
Ngày 1 và 2 tháng 1, sao chổi sẽ nằm gần ngôi sao Mu Leporis tượng trưng cho mắt của con thỏ Lepus, ngôi sao này với độ sáng +3,25 nằm khoảng 10 độ về hướng nam so với ngôi sao Rigel của chòm sao Thợ săn. Lúc này sao chổi sẽ có độ sáng biểu kiến là +5,26.
Ngày 3 và 4 tháng 1, nó sẽ đi vào khu vực của chòm sao Enridanus (Con sông cái) nằm gần ngôi sao Iota Eri có độ sáng là +3,90 được tượng trưng là điểm bắt đầu của dòng sông ngoằn nghoèo này. Lúc này sao chổi sẽ có độ sáng là +5,09.
Nó sẽ đi qua con sông Enridanus và đi vào khu vực chòm sao Taurus (Con bò vàng) cho tới ngày 11 tháng 1 thì nó sẽ nằm gần thiên đỉnh vào lúc 8 giờ rưỡi tối. Lúc này nó cách ngôi sao màu đỏ cam Aldebaran là mắt của con bò vàng khoảng 15 độ về hướng nam và cách ngôi sao Rigel của chàng thợ săn Orion chừng 25 độ về hướng tây. Vào thời điểm này xung quanh nó không có sao sáng nổi bật nào, nên bạn hãy vẽ một đường thẳng từ sao Aldebaran về hướng đông nam và từ sao Rigel về hướng tây bắc, giao điểm của đường thẳng này chính là sao chổi C/2014 Q2 của chúng ta. Và ngày này nó sẽ có độ sáng cực đại trong năm là +4,4.
Ngày 16 tháng 1 nó sẽ cách cụm sao Pleiades (M45) về hướng tây nam khoảng 15 độ về hướng tây nam rồi từ từ đi về hướng tây qua các chòm sao Aries (Con cừu), Triangulum (Tam giác) và Andromeda (Tiên nữ) cho tới cuối tháng.
Bạn có thể theo dõi sao chổi này bằng phần mềm Stellarium trên máy tính. Nếu bạn chưa có phần mềm này thì hãy tải ngay tại địa chỉ stellarium.org.
Đầu tiên bạn mở cửa sổ Cấu hình bằng nút F2, rồi chọn thẻ Phần bổ sung. Chọn dòng Solar System Editor rồi chọn nút configure ở góc phải.
Chọn thẻ Solar System khi cửa sổ mới hiện lên, rồi chọn nút Import orbital elements in MPC format … ở cuối cùng của cửa sổ.
Một cửa sổ mới hiện lên nữa, bạn chọn ô Comets rồi trong phần Select the source thì bạn mở menu xổ xuống rồi chọn MPC’s list of observable comets rồi nhấn nút Get orbital elements ở cuối cùng.
Lúc này máy tính của bạn phải có kết nối với mạng internet, phần mềm sẽ tự động tải tập tin về rồi cửa sổ lựa chọn sao chổi sẽ hiện lên, bạn hãy nhập vào ô tìm kiếm là C/2014 Q2 rồi chọn nó và bấm Add objects.
Vậy là xong, bạn đóng hết các cửa sổ vừa mở rồi bấm nút F3 tức là Tìm kiếm và tìm thử sao chổi C/2014 Q2 xem nhé.
Cảm ơn bạn đã chú ý theo dõi, hẹn gặp lại bạn trong các chương trình sau của Ftvh – Vũ trụ trong tầm tay.
 |
| Sao chổi C/2014 Q2, thiên hà Spiral (NGC 1886), cụm sao cầu M79 (NGC 1904). Tác giả : Justin Ng. |
Thực hiện video và nội dung : Anh Tuấn Nguyễn
Thuyết minh : Phù Dung Hoa
Thông tin, số liệu : Stellarium, InTheSky
Hình ảnh được sử dụng trong video :
29 December 2014 – Comet Lovejoy (C/2014 Q2), Spiral Galaxy (NGC1886) and Globular Cluster M79 (NGC1904)
Justin Ng
http://goo.gl/HJv5LV
Comet C/2014 Q2 (Lovejoy) - Tracked on the Nucleus
Marion Haligowski
http://goo.gl/z7Z5LU
C/2014 Q2 (Lovejoy) reaches its brightest
Dominic Ford
http://goo.gl/0YqZvi
Comet Lovejoy in Parkes, NSW, Australia
Denis Crute
Cometa Lovejoy C2014 Q2 sopra le Marmarole - Dolomiti - Italy
Giorgia Hofer
http://goo.gl/RfucSW
Love and Joy at Christmas – Comet Lovejoy C/2014 Q2
Dave Eagle
http://goo.gl/jNtCuJ
