Bầu trời trong tuần từ 30/10 đến 5/11/2017
Chào mừng bạn đến với chuyên mục Bầu trời trong tuần của Ftvh. Đây là mục hướng dẫn các bạn quan sát những sự kiện thiên văn và thiên thể quan sát thú vị trong tuần. Mỗi buổi tối trong tuần sẽ là một niềm vui quan sát bầu trời.
Trong tuần lễ thứ 44 của năm, và là tuần thứ nhất của tháng 11 năm 2017, các bạn hãy cùng Ftvh quan sát ngôi sao của quỷ vào đêm Halloween, Sao Kim và Sao Hỏa trên bầu trời sáng sớm, mối thâm thù của chú Bò cạp và chàng Thợ săn, và mưa sao băng Taurid.
Thứ hai, 30/10/2017
Happy Halloween! 👻 Ngày mai là ngày Halloween rồi, hãy cùng quan sát ngôi sao của quỷ để tổ chức ngày lễ hội này nhé.
Ngôi sao Algol hay Beta Persei, một ngôi sao thuộc chòm sao Perseus (Anh Tiên, hay Dũng sĩ), là một ngôi sao được nhắc đến nhiều trong các nền văn hóa khác nhau trong thế giới cổ đại với hình ảnh tượng trưng cho ma quỷ.
Người La Mã và Hy Lạp gán ngôi sao này với cái đầu của Medusa - một con quái vật với bộ tóc là những con rắn trên đầu, khi nó nhìn vào bất kỳ ai thì người đó đều bị hóa thành đá. Ngôi sao này cũng được gọi là ngôi sao Ghoul.
Perseus là chàng dũng sĩ đã giải cứu công chúa Andromeda khỏi cái chết trong gang tấc, bằng cách giương chiếc đầu Medusa lên và biến con quái vật biển Cetus thành đá. Ngôi sao Algol chính là cái đầu rắn được chàng Perseus giơ cao để tiêu diệt con quái vật. [Bài viết chi tiết]
Thứ ba, 31/10/2017
Tối nay, Mặt Trăng và Sao Hải Vương sẽ nằm gần nhau trên bầu trời. Tuy là gần nhau nhất trong tháng này, nhưng chúng vẫn cách xa nhau khoảng 10 thiên độ. Cặp đôi thiên thể này sẽ xuất hiện trên bầu trời trước nửa đêm.
Chúng sẽ xuất hiện cao 48° ở bầu trời hướng đông nam lúc 17:40. Chúng lên cao nhất trên bầu trời vào lúc 20:06, cao 71° so với chân trời hướng nam. Chúng sẽ lặn đi sau 01:30 ở chân trời hướng tây.
Vào thời điểm giao hội, Mặt Trăng có độ sáng biểu kiến là -12,4, trong khi Sao Hải Vương có độ sáng biểu kiến là +7,9. Cả hai đều nằm trong khu vực chòm sao Aquarius (Bảo Bình, hay Người cầm bình).
Vì chúng nằm cách xa nhau, nên bạn không thể quan sát cả hai trong cùng một trường nhìn của ống nhòm hay kính thiên văn. Cũng như, Sao Hải Vương quá mờ nhạt để có thể quan sát bằng mắt thường.
Thứ tư, 1/11/2017
Đầu tháng mới rồi, hãy dậy sớm vào buổi sáng đầu tiên của tháng để chạy đà cho một tháng đầy năng động nhé.
Tháng 11 này đánh dấu sự trở lại của Sao Kim trên bầu trời sáng sớm sau một thời gian vắng bóng. Vào ngày đầu tháng này, bạn hãy nhìn về bầu trời hướng đông lúc 5 giờ sáng để tận mắt chiêm ngưỡng nữ thần Venus dâng cao lên từ đó.
Sao Kim với độ sáng biểu kiến -3,9 sẽ thống trị cả vùng trời ở đó trước khi Mặt Trời xuất hiện và chiếm lĩnh bầu trời. Khoảng 15 phút sau đó, ngôi sao Spica sáng nhất chòm sao Virgo (Xử Nữ, hay Trinh nữ) sẽ xuất hiện, nó nằm cách Sao Kim 5 độ về hướng nam. Sao Kim sáng hơn sao Spica khoảng 100 lần trên bầu trời.
Tuy nhiên, thời gian quan sát được chúng là khá ngắn, bởi Mặt Trời sẽ mọc lên vào 5 giờ 43 phút, và ánh sáng chói chang của nó sẽ làm lu mờ những ngôi sao ở đây. Sao Kim sẽ mọc sớm hơn qua từng ngày và dần dần bạn sẽ quan sát được nó lâu hơn trên bầu trời sáng sớm.
Thứ năm, 2/11/2017
Lại một buổi sáng nữa với bầu trời hướng đông. Cao hơn Sao Kim trên bầu trời vào những ngày đầu tháng này là một chấm sáng màu đỏ đáng chú ý. Sao Hỏa với độ sáng biểu kiến +1,8 sẽ xuất hiện ở đây vào ba tiếng trước khi Mặt Trời mọc. Vào thời điểm Mặt Trời xuất hiện, hành tinh đỏ sẽ cao khoảng 25 độ so với chân trời. Sao Hỏa nằm cách ngôi sao Zaniah của chòm sao Virgo khoảng 2 độ về hướng nam.
Thứ sáu, 3/11/2017
Nếu mùa hè có Scorpius (Thiên Hạt, hay Bò cạp), thì mùa đông có Orion (Lạp Hộ, hay Thợ săn). Hai chòm sao này là những chòm sao nổi bật với nhiều sao sáng của mùa hè và mùa đông. Nhưng không những vậy, chúng có một mối thâm thù khó hóa giải.
Orion luôn tự hào vì mình là người thợ săn tài giỏi nhất, có thể hạ gục được tất cả loài thú dữ trên trần đời. Nữ thần Hera là vợ của thần Zeus nghe được điều này, lấy làm không thích, bèn sai con bọ cạp Scorpius xuống trần và chiến đấu một trận nảy lửa với Orion.
Dù là một thợ săn lành nghề, nhưng khó có thể chọi được với một chú bọ cạp khổng lồ đến từ thiên quốc. Cuối cùng chàng Orion bị hạ gục và chết một cách đầy thương tiếc. Thần Zeus thấy thế, nên cho cả hai cùng lên bầu trời và biến họ thành hai chòm sao.
Nhưng với mối hận thù sâu sắc, cả hai không chịu ở cùng một vùng trời, mà ở đối diện nhau. Để rồi, khi mùa hè đến, chòm sao Scorpius mọc lên ở hướng đông thì chòm sao Orion lặn ở hướng tây; và ngược lại khi mùa đông đến, chòm sao Orion xuất hiện ở trời đông thì chòm sao Scorpius lặng lẽ lui về nơi trời tây.
Chúng ta đang bước vào những ngày mùa đông, bạn hãy nhìn về hướng tây để quan sát chòm sao Bọ cạp lặn dần xuống chân trời hướng tây, rồi nhìn về hướng đông để chào đón chàng Thợ săn trở lại với bầu trời sau thời gian dài vắng bóng nhé.
Thứ bảy, 4/11/2017
Mặt Trăng sẽ đạt pha Trăng tròn tháng Chín âm lịch vào 12 giờ 24 phút trưa ngày 4 tháng 11. Điều này có nghĩa là, Mặt Trăng sẽ xuất hiện trên bầu trời suốt đêm 4 tháng 11. Mặt Trăng với phần chiếu sáng đầy đủ sẽ mọc lên chân trời hướng đông từ sau hoàng hôn, lên cao nhất vào nửa đêm và lặn xuống chân trời hướng tây từ trước bình minh.
Mặt Trăng tối nay sẽ mọc lên từ 17:56 ở chân trời hướng đông, lên cao nhất vào lúc 00:08, lặn ở chân trời hướng tây lúc 05:21 sáng hôm sau. Pha Trăng tròn tháng Chín âm lịch này, Mặt Trăng sẽ cách chúng ta 364 ngàn cây số, và nằm trong chòm sao Aries (Bạch Dương, hay Con cừu).
Chủ nhật, 5/11/2017
Rạng sáng ngày 5 và 6 tháng 11, hãy nhìn về bầu trời hướng đông nơi khu vực chòm sao Taurus (Kim Ngưu, hay Con bò vàng) để quan sát những vệt sao băng tỏa ra từ đây. Những vệt sao băng này thuộc cơn mưa sao băng Taurid, một trận mưa sao băng nhỏ với khoảng 10 sao băng mỗi giờ.
Mưa sao băng Taurid diễn ra hằng năm từ ngày 20/10 tới ngày 30/11, và năm nay cực điểm diễn ra vào rạng sáng 5/11. Năm nay với sự xuất hiện của trăng tròn (4/11 là tròn) nên gây ảnh hưởng và làm giảm bớt những vệt sao băng có thể quan sát được của bạn.
Bạn hãy quan sát mưa sao băng Taurid từ 9 giờ tối ngày 4/11 ở bầu trời hướng đông, hoặc tốt hơn là 4 giờ sáng ngày 5/11 ở bầu trời hướng tây, ở khu vực chòm sao Taurus (Kim Ngưu, hay Bò vàng).
Trong tuần lễ thứ 44 của năm, và là tuần thứ nhất của tháng 11 năm 2017, các bạn hãy cùng Ftvh quan sát ngôi sao của quỷ vào đêm Halloween, Sao Kim và Sao Hỏa trên bầu trời sáng sớm, mối thâm thù của chú Bò cạp và chàng Thợ săn, và mưa sao băng Taurid.
 |
| Bầu trời trong tuần từ 30/10 đến 5/11/2017. Đồ họa: MeganeRid/Deviantart. |
Thứ hai, 30/10/2017
Happy Halloween! 👻 Ngày mai là ngày Halloween rồi, hãy cùng quan sát ngôi sao của quỷ để tổ chức ngày lễ hội này nhé.
Ngôi sao Algol hay Beta Persei, một ngôi sao thuộc chòm sao Perseus (Anh Tiên, hay Dũng sĩ), là một ngôi sao được nhắc đến nhiều trong các nền văn hóa khác nhau trong thế giới cổ đại với hình ảnh tượng trưng cho ma quỷ.
Người La Mã và Hy Lạp gán ngôi sao này với cái đầu của Medusa - một con quái vật với bộ tóc là những con rắn trên đầu, khi nó nhìn vào bất kỳ ai thì người đó đều bị hóa thành đá. Ngôi sao này cũng được gọi là ngôi sao Ghoul.
 |
| Chòm sao Perseus và sao Algol nằm cao khoảng 25 độ ở bầu trời hướng đông bắc vào 8 giờ tối trong những ngày này. Đồ họa: Stellarium/Chú thích: Ftvh - Vũ trụ trong tầm tay. |
Perseus là chàng dũng sĩ đã giải cứu công chúa Andromeda khỏi cái chết trong gang tấc, bằng cách giương chiếc đầu Medusa lên và biến con quái vật biển Cetus thành đá. Ngôi sao Algol chính là cái đầu rắn được chàng Perseus giơ cao để tiêu diệt con quái vật. [Bài viết chi tiết]
Thứ ba, 31/10/2017
Tối nay, Mặt Trăng và Sao Hải Vương sẽ nằm gần nhau trên bầu trời. Tuy là gần nhau nhất trong tháng này, nhưng chúng vẫn cách xa nhau khoảng 10 thiên độ. Cặp đôi thiên thể này sẽ xuất hiện trên bầu trời trước nửa đêm.
Chúng sẽ xuất hiện cao 48° ở bầu trời hướng đông nam lúc 17:40. Chúng lên cao nhất trên bầu trời vào lúc 20:06, cao 71° so với chân trời hướng nam. Chúng sẽ lặn đi sau 01:30 ở chân trời hướng tây.
Vào thời điểm giao hội, Mặt Trăng có độ sáng biểu kiến là -12,4, trong khi Sao Hải Vương có độ sáng biểu kiến là +7,9. Cả hai đều nằm trong khu vực chòm sao Aquarius (Bảo Bình, hay Người cầm bình).
Vì chúng nằm cách xa nhau, nên bạn không thể quan sát cả hai trong cùng một trường nhìn của ống nhòm hay kính thiên văn. Cũng như, Sao Hải Vương quá mờ nhạt để có thể quan sát bằng mắt thường.
Thứ tư, 1/11/2017
Đầu tháng mới rồi, hãy dậy sớm vào buổi sáng đầu tiên của tháng để chạy đà cho một tháng đầy năng động nhé.
Tháng 11 này đánh dấu sự trở lại của Sao Kim trên bầu trời sáng sớm sau một thời gian vắng bóng. Vào ngày đầu tháng này, bạn hãy nhìn về bầu trời hướng đông lúc 5 giờ sáng để tận mắt chiêm ngưỡng nữ thần Venus dâng cao lên từ đó.
Sao Kim với độ sáng biểu kiến -3,9 sẽ thống trị cả vùng trời ở đó trước khi Mặt Trời xuất hiện và chiếm lĩnh bầu trời. Khoảng 15 phút sau đó, ngôi sao Spica sáng nhất chòm sao Virgo (Xử Nữ, hay Trinh nữ) sẽ xuất hiện, nó nằm cách Sao Kim 5 độ về hướng nam. Sao Kim sáng hơn sao Spica khoảng 100 lần trên bầu trời.
Tuy nhiên, thời gian quan sát được chúng là khá ngắn, bởi Mặt Trời sẽ mọc lên vào 5 giờ 43 phút, và ánh sáng chói chang của nó sẽ làm lu mờ những ngôi sao ở đây. Sao Kim sẽ mọc sớm hơn qua từng ngày và dần dần bạn sẽ quan sát được nó lâu hơn trên bầu trời sáng sớm.
Thứ năm, 2/11/2017
Lại một buổi sáng nữa với bầu trời hướng đông. Cao hơn Sao Kim trên bầu trời vào những ngày đầu tháng này là một chấm sáng màu đỏ đáng chú ý. Sao Hỏa với độ sáng biểu kiến +1,8 sẽ xuất hiện ở đây vào ba tiếng trước khi Mặt Trời mọc. Vào thời điểm Mặt Trời xuất hiện, hành tinh đỏ sẽ cao khoảng 25 độ so với chân trời. Sao Hỏa nằm cách ngôi sao Zaniah của chòm sao Virgo khoảng 2 độ về hướng nam.
Thứ sáu, 3/11/2017
Nếu mùa hè có Scorpius (Thiên Hạt, hay Bò cạp), thì mùa đông có Orion (Lạp Hộ, hay Thợ săn). Hai chòm sao này là những chòm sao nổi bật với nhiều sao sáng của mùa hè và mùa đông. Nhưng không những vậy, chúng có một mối thâm thù khó hóa giải.
Orion luôn tự hào vì mình là người thợ săn tài giỏi nhất, có thể hạ gục được tất cả loài thú dữ trên trần đời. Nữ thần Hera là vợ của thần Zeus nghe được điều này, lấy làm không thích, bèn sai con bọ cạp Scorpius xuống trần và chiến đấu một trận nảy lửa với Orion.
Dù là một thợ săn lành nghề, nhưng khó có thể chọi được với một chú bọ cạp khổng lồ đến từ thiên quốc. Cuối cùng chàng Orion bị hạ gục và chết một cách đầy thương tiếc. Thần Zeus thấy thế, nên cho cả hai cùng lên bầu trời và biến họ thành hai chòm sao.
Nhưng với mối hận thù sâu sắc, cả hai không chịu ở cùng một vùng trời, mà ở đối diện nhau. Để rồi, khi mùa hè đến, chòm sao Scorpius mọc lên ở hướng đông thì chòm sao Orion lặn ở hướng tây; và ngược lại khi mùa đông đến, chòm sao Orion xuất hiện ở trời đông thì chòm sao Scorpius lặng lẽ lui về nơi trời tây.
Chúng ta đang bước vào những ngày mùa đông, bạn hãy nhìn về hướng tây để quan sát chòm sao Bọ cạp lặn dần xuống chân trời hướng tây, rồi nhìn về hướng đông để chào đón chàng Thợ săn trở lại với bầu trời sau thời gian dài vắng bóng nhé.
Thứ bảy, 4/11/2017
Mặt Trăng sẽ đạt pha Trăng tròn tháng Chín âm lịch vào 12 giờ 24 phút trưa ngày 4 tháng 11. Điều này có nghĩa là, Mặt Trăng sẽ xuất hiện trên bầu trời suốt đêm 4 tháng 11. Mặt Trăng với phần chiếu sáng đầy đủ sẽ mọc lên chân trời hướng đông từ sau hoàng hôn, lên cao nhất vào nửa đêm và lặn xuống chân trời hướng tây từ trước bình minh.
Mặt Trăng tối nay sẽ mọc lên từ 17:56 ở chân trời hướng đông, lên cao nhất vào lúc 00:08, lặn ở chân trời hướng tây lúc 05:21 sáng hôm sau. Pha Trăng tròn tháng Chín âm lịch này, Mặt Trăng sẽ cách chúng ta 364 ngàn cây số, và nằm trong chòm sao Aries (Bạch Dương, hay Con cừu).
Chủ nhật, 5/11/2017
Rạng sáng ngày 5 và 6 tháng 11, hãy nhìn về bầu trời hướng đông nơi khu vực chòm sao Taurus (Kim Ngưu, hay Con bò vàng) để quan sát những vệt sao băng tỏa ra từ đây. Những vệt sao băng này thuộc cơn mưa sao băng Taurid, một trận mưa sao băng nhỏ với khoảng 10 sao băng mỗi giờ.
Mưa sao băng Taurid diễn ra hằng năm từ ngày 20/10 tới ngày 30/11, và năm nay cực điểm diễn ra vào rạng sáng 5/11. Năm nay với sự xuất hiện của trăng tròn (4/11 là tròn) nên gây ảnh hưởng và làm giảm bớt những vệt sao băng có thể quan sát được của bạn.
Bạn hãy quan sát mưa sao băng Taurid từ 9 giờ tối ngày 4/11 ở bầu trời hướng đông, hoặc tốt hơn là 4 giờ sáng ngày 5/11 ở bầu trời hướng tây, ở khu vực chòm sao Taurus (Kim Ngưu, hay Bò vàng).
Quang Niên
